
Hafta 2
İnternet nedir?
İnternetin yapı taşları olan; http, Servis sağlayıcıları, DNS, IP, Web adresi, Domain, Hosting ve Alan adı uzantıları nelerdir ne işe yararlar?
Yerel ağ üzerinden internete nasıl bağlanır?
İnternet Nedir?
İnternet, bir çok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Aynı zamanda, insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi saklama / paylaşma ve ona kolayca ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir.
"Bilgi Ağı" üzerindeki bilgi iletimi ve paylaşımı bazı kurallar dahilinde yapılmaktadır. Bu kurallara kısaca "internet protokolleri", ya da TCP/IP protokoller ailesi denir. TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme / alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır. Bir başka değişle, TCP/IP protokolleri bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyar.
Bu protokollere örnek olarak, dosya alma / gönderme protokolü (FTP, File Transfer Protocol), Elektronik posta iletişim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (İnternet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalışma için geliştirilen *login* protokolü) verilebilir. Adını sıkça duyduğumuz WWW ortamında birbirine linkli objelerin iletilmesini sağlayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandırılmaktadır. TCP/IP protokolü aynı zamanda, diğer iletişim ağlarında da kullanılabilir. Özellikle pek çok farklı tipte bilgisayarı veya iş istasyonlarını birbirine bağlayan yerel ağlarda (LAN) kullanımı yaygındır.
İnternet nasıl çalışır
Pek çoğumuz için internetin yapı taşları gizemini korur. Bilgisayarınızın Web’e nasıl bağlandığı ve internetin nasıl çalıştığı soruları sürekli aklınızı kurcaladıysa bu görsel açıklama ile aradığınız cevaplara ulaşabilirsiniz.
YEREL AĞ ÜZERİNDEN İNTERNETE BAĞLANMAK
İnternete ofisinizden bağlanıyorsanız bilgisayarınız büyük ihtimalle bir LAN, yani Yerel Ağ üzerindedir. Bir LAN birbirine bağlı iki ya da daha fazla kişisel bilgisayardan (istemci) oluşur. Switch adı verilen bir cihaz da bir bağ noktası olarak kullanılır.
LAN üzerinde asıl yükü üstlenen ana bilgisayara, Sunucu (Server) adı verilir. Sunucu, istemciler arasında bilgi alışverişi ve iletişimi yöneten program yani işletim sistemini çalıştırır. Sunucu aynı zamanda tüm kullanıcıların çalışma dosyalarını da depolar. Sunucu farklı görevler de üstlenebilir. Örneğin bir ofis sunucusu, istemcilerin yazdırma işlemlerini üstlenen bir yazıcı yöneticisi görevinde, yerel ağa bağlı yazıcıyı yönetebilir.
Özel yazılımlardan yararlanarak sunucunun birçok farklı görevi daha gerçekleştirmesini sağlayabilirsiniz. Bu görevler aynı sunucu üzerinde eş zamanlı olarak çalıştırılabilecekleri gibi, bazı organizasyonlar da adanmış görevler için (örneğin e-posta ve Proxy sunucuları) ayrı sunucular bulundurur.
E-posta sunucusu, gelen ve giden e-postaların saklanması ve dağıtılmasını sağlayan özel bir program çalıştırır. İstemciler özel bir güvenlik duvarı yazılımı çalıştıran Proxy sunucunun ardında güvenle internette sörf yapabilir.
Yönlendirici (Router) yerel ağı internete bağlar.
İnternet servis sağlayıcı
İnternet bağlantısı, İnternet Servis Sağlayı cısı (ISS) adı verilen bir taraşa sağlanır. Herhangi bir kuruluş internet bağlantısından yararlanmak istediğinde ISS, ISS’in ofisi ve kuruluş arasında yüksek hızlı bağ- lantı kuran bir Leased Line temin eder.
ISS, internete uydu bağlantısı ya da yerin ve denizin altından giden bir kablo üzerinden bağlanır.
İNTERNETİN YAPI TAŞLARI
İnternet, birbirine bağlı yerel ağlar ve bilgi işlem kaynaklarından oluşan devasa bir ağdır. İnternete bağlı bilgi işlem kaynaklarına Düğüm (Node) adı verilir. Sunucu, yazı cı, yönlendirici, switch ve kişisel bilgisayarları n tümü düğüm olarak nitelendirilir. Her bir düğüm IP adresi adı verilen özel bir numara alır. IP, Internet Protocol sözcüklerinin kısaltmasıdır ve standart bir adresleme sistemidir.
DNS
DNS (Domain Name System) internetteki web sayfaları ve online servisler gibi kaynakları bulmayı kolaylaştırır. Netteki her bilgisayar ya da bilgi işlem kaynağı tıpkı bir telefon numarası gibi kendine ait bir numaraya sahiptir. Bu numara ardı ardına gelen dört sayıdan oluşur. 208.173.208.152 örneği bir IP adresidir.
IP adreslerini hatırlamak zor olacağından DNS adı verilen adresleme standardı etki alanı adları sunarak işleri kolaylaştırır. 208.173.208.152 adresi yerine www.hotmail.com gibi bir İngilizce harf dizisi girmek daha kolaydır.
Her bir etki alanı adı özel bir IP adresiyle eşlenir. Bu işlem internetteki DNS sunucu ağı sayesinde gerçekleştirilir.
IP NEDİR?
IP adresi, IP aglarmdaki her bir cihazın sahip olması gereken, sayısal bir değerdir. IP adresleri MAC adreslerinin tersine donanımsal bir adres değil sadece yazılımsal bir değerdir. Yani istenildiği zaman değiştirilebilir. IP adresleri iki kısımdan oluşur. Birinci kısım Netvvork ID olarak bilinir ve cihazın ait olduğu ağı belirtir. İkinci kısım ise Host ID olarak adlandırılır ve IP ağındaki cihazın adresini belirtir. Her bir cihaz için IP adresi tüm ağda tek olmalıdır.
IP adresleri 32 bit uzunlugundadır ve birbirinden nokta ile ayrılmış dört oktetden olusur. Bu sayılar O ile 255 arasında bir değer olabilir. Örnek bir IP adresi 192.168.10.101'dir. Peki netvvork' teki cihaz hangi ağa sahip olduğunu nasıl anlar? Bunu anlamak için subnet mask (alt ağ maskesi) denilen değeri kullanır. IP adresi ile subnet mask değerini lojik AND işlemine tabii tutarak kendi Netvvork ID'sini bulur. Her bir IP adres sınıfı için bu subnet mask değeri farklıdır. Burada yeni bir kavram karşımıza çıktı. IP Adres Sınıfları. Şimdi bu IP adres sınıflarını inceleyelim.
A Sınıfı Adresler
IP adresindeki ilk oktet O ile 127 arasındadır ve varsayilan subnet mask ise 255.0.0.0 xdir.
A sınıfı IP adreslerinde ilk oktet netvvork ID'yi diğer üç oktet ise host ID'yi gösterir.
Burada ilk oktet'in 0 ve 127 olma durumları özel durumlardır ve netvvork'te kullanılmazlar. Örneğin 127.0.0.1 yerel loopback adresidir. Dolayısıyla A sınıfı IP adresi kullanılabilecek ağ sayısı 126'dir. A sınıfı IP adresine sahip bir ağda tanımlanabilecek host sayısı ise şu formülle hesaplanır; 224 - 2 . Bu işlemin sonucu olarakta 16.777.214 adet host olabilir. Peki burada kullandığımız 24 nereden geldi? A sınıfı adreste host'u tanımlamak için son üç oktet (sekizli) kullanılıyordu. Yani toplam 24 bit'i host tanımlamak için kullanabiliyoruz. Bu bitler ya 0ya da l olmak zorunda. Bu yüzden birbirinden farklı kaç kombinasyon olacağını 224 ile bulabiliriz. Bu sayıdan 2 çıkarmamızın nedeni ise bu 24 bit'in hepsinin O veya l olmasının özel bir anlamı oldugu ve herhangi bir host'a IP adresi olarak verilemediği içindir. Örnek bir A sınıf
49.19.22.156 olarak verilebilir. Burada 49 bu IP adresinin ait olduğu ağın ID'sini 19.22.156 ise bu IP adresine sahip host'un host ID'sini verir.
B Sınıfı Adresler
IP adresindeki ilk oktet 128 ile 191 arasındadır ve kullanılan subnet mask ise 255.255.0.0 'dir. Bu da demektir ki bu tür bir IP adresinde ilk iki oktet Netvvork ID'sini, diger iki oktet ise Host ID'yi gösterir. B sınıfı IP adresinin kullanılabileceği ağ sayısı 16.384 ve her bir ağda kullanılabilecek host sayısı ise 65.534'dür. Örnek bir B sınıfı IP adresi 160.75.10.110 olarak verilebilir.
C Sınıfı Adresler
IP adresindeki ilk oktet'in değeri 192 ile 223 arasında olabilir ve varsayılan subnet mask değeri ise 255.255.255.0 'dir. Yani bu tür bir IP adresinde ilk üç oktet Netvvork ID'yi son oktet ise Host ID'yi belirtir.
Örneğin 192.168.10.101 IP adresini inceleyelim. Bu IP adresi C sınıfı bir IP adresidir. Bunu ilk oktetin değerine bakarak anladık. Bu IP adresinin ait olduğu ağın ID'si ise 192.168.10'dur.
Bu IP adresine sahip cihazin host numarasi ise 101'dir.
C sınıfı IP adreslerinin kullanılabileceği ağ sayısı 2.097.152 ve bu ağların herbirinde tanımlanabilecek host sayısı ise 254'dür.
Bu üç IP sınıfının haricinde D ve E sınıfı IP adresleride mevcuttur. D sınıfı IP adresleri multicast yayınlar için kullanılır. E sınıfı adresler ise bilimsel çalışmalar için saklı tutulmuştur.
World Wide Web ( WWW ) Nedir?
Kısaca Web; Internet'in en çok kullanılan alanı. Şöyle düşünün: Elinizde yazı, resim, grafik, hatta müzik, video, animasyon gibi öğelerden oluşan bilgiler var. Bunları uygun bir şekilde bir araya getirip, başkalarıyla - hem de milyonlarca kişiyle - paylaşmak istiyorsunuz. Takdir edersiniz ki, bu malzemeleri dosyalayıp, çoğaltıp, adresini bilmediğiniz kişilere ulaştırmanız mümkün değil. Peki ya bunları tek bir yere koysak, isteyen gelip kendisi izlese nasıl olur? İşte Web'in mantığı budur. Bilgisayarlardaki bu işe özel yazılımlar (Web tasarım yazılımları) ve bunlarda kullanılabilecek özel formatlar sayesinde bu öğeleri bilgisayarda görüntülenebilecek sayfalar halinde düzenleyebilirsiniz. Tabii, düzenlemekle iş bitmiyor, bunları herkesin ulaşabileceği bilgisayarların, yani Internet'e sürekli bağlı Web sunucularının üzerine koyup, kullanıcının bu sayfalara erişmesini sağlayacak bir adrese atamalısınız. Tabii, bu iş yeni başlayanların görevi değil, biz şimdilik Web sayfalarının ne işe yaradığını ve zaten Internet'e konmuş Web sayfalarına bağlanacağımızı öğrenelim.
Tüm dünyada firmalar, kuruluşlar, resmi veya özel kurumlar, yayıncılar, hatta bu işi hobi veya zevk olarak yapan veya sadece başkalarına yardımcı olmak isteyen amatörler, Web sayfaları düzenleyip bunları bir Web sunucusu üzerinden yayınlıyor. Dünyada birkaç sayfalık amatör sitelerden on binlerce sayfalık mega sitelere kadar milyonlarca Web sitesi bulunuyor. Her bir sitenin, her bir sunucunun bir "Web adresi" var. İşte Internet'e bağlandığımızda, bu Web sayfalarını görüntülemeye yarayan, Web tarayıcı (Web browser) adını verdiğimiz yazılımlara bu Web adreslerini yazıp o sayfaları ve üzerindeki öğeleri izleyebiliriz.
World Wide Web'e bağlanmak için Microsoft Internet Explorer veya Netscape Communicator gibi Internet paketlerini kullanmanız yeterli.
http NEDİR?
http nedir? http, "Hyper Text Transfer Protocol" (Hiper Metin Transferi Protokolü) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. İnternette sunucular ve son kullanıcılar arasında bilgilerin nasıl aktarılacağına dair kurallar ve yöntemleri düzenleyen bir sistemdir. Bir web sitesine bağlanmaya çalıştığınızda, siz adresin başına bunu yazmasanız da tarayıcınız bunu otomatik olarak ekler, çünkü sunuculardan web sitelerine ait bilgileri indirebilmeniz için, "http" protokolü ile bir istekte bulunmanız gerekmektedir. Adreslerin başına eklenen "http", sunucuya web sitesi ile ilgili bilgileri size "http" kuralları çerçevesinde iletmesi komutunu verir ve iletişim başlar.
Web'in en ilginç yönlerinden biri de çok basit olmasıdır. Bir Web dökümanına ulaştığımızda herşey 4 ana fazda gerçekleşir: (1) Bağlantı (2) Ne istediğimizin web servisineiletilmesi (3) Cevap (4) ilgili sayfaya yapılan bağlantının kesilmesi. Bu ana safhalar, web üzerinde iletişimin kurallarını tanımlayan bir protokolü oluştururlar. Bu protokole de, Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) denir. Bağlantı safhasında, web erişiminde kullanılan bir web listeleyici (browser, web client), ilgili bilginin olduğu web servisine bağlanır. Bu servislere HTTP servisleri de denir. Bağlantı sağlandıktan sonra web istemci programımız http servisine "ne istediğini" bildirir. Bu "istek",ileride görüleceği gibi, "http", "ftp", "e-mail" gibi bazı protokol kurallarını içerir ve bu işlemlere genel olarak "navigate" de denir. Bu isteği alan http servisi de, istediğimiz işlemi yapar ve cevabı bize gönderir. Biz de gelen cevabı webistemci programımızda görürüz. Eğer istek gerçekleştirilemiyorsa bir hata mesajı ile karşılaşırız. Son safhada ise, http servisine yaptığımız bağlantı kesilir.
Web Listeleyicileri, "navigate" işlemini HTML (Hyper Text Markup Language) denen bir programlama dili yorumlayıcısı kullanarak yaparlar. HTML, ana hatları SGML (Standard Generalized Markup Language) ile belirlenmiş bir döküman formatlama dilidir. Bu dil, daha çok, yazılı bir dökümanı formatlamak ve bir objeden başka bir objeye linkler sağlamak ile ilgili komutlar içerir. HTML, HTTP ve ilgili diğer protokolleri kullanabilmek için renkli ve güzel kullanıcı arayüzleri hazırlamamızı olanaklı kılar. En son standart, HTML 3.2 'dir (1997 başı). HTML ve Web'in gelişimi ve standartlar ile ilgili her türlü bilgi WWW Consortium, http://www.w3.org/pub/WWW adresinden alınabilir.
Son yıllarda, HTML içinde, salt döküman formatlama dışında işler yapan CGI, Java, JavaScript gibi unsurlar da kullanılmaktadır. Ayrıca, 2.0'dan sonraki sürümlerde, tablo kullanımı, doldurulabilir form kullanımı, frame vb gibi pek çok yenilik göze çarpmaktadır.
Servis Sağlayıcı Nedir (Internet Service Provider (ISP)).?
Internet' e bağlanmayı sağlayan aracı kuruma servis sağlayıcı denir.
Internet' e bağlanmak için servis sağlayıcı kurumdan kullanıcı şifresi ve bağlantı için kullanılacak telefon numarası alınır. Bağlantı kurulduğunda servis sağlayıcı, bilgisayar için geçici bir IP adresi belirler. Farklı bağlantılarda IP adresi değişerek Internet'e bağlantı yeni bir IP adresi ile sağlanır.
Servis sağlayıcının hat kapasitesi, Internet' e bağlanma hızını etkiler. Seçiminizi yaparken servis sağlayıcıların hat kapasitelerini öğrenip, en yüksek olanını seçmeniz Internet' e bağlantı hızınızı olumlu yönde etkileyecektir.
Hosting Nedir?
Host kelime anlamı olarak barındırmak demektir.. Aslında internet alemindeki anlamıda tam olarak budur. Yani internet sitenizin sanal alemde barındığı yerdir. İnternet siteniz için hazırladığınız yazıların, resimlerin, ses dosyalarının internette bir yerde saklanması gerekir.. İnterneti kendi kişisel bilgisayarınız gibi düşünürseniz Resimlerinizi resim klasöründe, müziklerinizi ise Müziklerim klasöründe saklarsınız ihtiyaç duyunca buradan çagırır ve kullanırsınız, işte internet siteleri için host ( Barınak ) aynıdır.. Bunun tek farkı internet sitenize sadece sizin bakmanız degil birçok insanın bakma ihtiyacı oldugu için Bu bilgisayarın sürekli açık kalması gerektigidir. İnternet sitesi açmak için öncelikle bir Alan adı almanız gerekmektedir ( Yani Domain ) . Daha sonra bu alan adını hosting aldıgınız bilgisayarın İP adresine yönlendirirsiniz ve siteniz artık yayında.. İnternet sitelerinin host edildiği bu sürekli açık kalan bilgisayarlara Server ( Sunucu ) denilmektedir…
Server dediğimiz bilgisayarlar çoğunlukla evimizde kullandığımız bilgisayarlardan kesinlikle farksızdır. Ancak bazıları yüksek özelliklere sahiptir.. Kendi bilgisayarınızıda internet siteniz için bir Kişisel Bir Server ( Sunucu ) yada host ( Barınak) haline getirebilirsiniz. Bunun ilk şartı bilgisayarınızın sürekli açık kalmasıdır.. Kapanırsa internet sitenizde kapanacaktır çünkü.. İkinci şart ise sabit bir İp adresine sahip olmanız gerekmektedir… Bu ip adresi sizin sitenizin ulaşım adresi olacağı için sabit olmalı yani değişmemelidir. Bundan sonra kendi bilgisayarınızdan sitenizi host edebilirsiniz ancak çok zahmetli iştir.. Özellikle Ülkemizde yıllık 5 TL bile host bulunurken bunlara kesinlikle gerek yok..
Aslına bakarsanız bence host demek yerine barınak dense Türkçemize çok yakışırdı ama biz bunu kabul edemiyoruz ne yazikki. Host demek dururken barınak ne demek şimdi yahu ne kadar saçma diyen olabilir ama İngilizcedeki anlamına bakarsanız bunun anlamı biraz daha saçma çünkü İngilizcede HOST asalak olarak bir şey üzerinde barınmayı ifade ediyor.. Mesala kedi üzerinde pire yaşaması gibi… Yani barınak demekten sakındığımız bu kelime yabancı dillerdede aynı anlamı taşıyor ve barınak demekte hiç sakınca görmüyorum…SERVER içinde söylüceklerim aynen budur.. Server sunmak demek yani internette ki bilgilerin sunulduğu geniş kapasiteli bilgisayar yani sunucudur
Domain Nedir?
Kelime anlamı olarak ‘alan’ veya ‘etki alanı’ anlamına gelen domain kelimesi kullanılırken genellikle ifade edilmeye çalışılan şey, domain name (alan adı) dir. Domain name (alan adı) basit olarak bir web sitesinin kullanıcılar tarafından bilinen adıdır. Buna aynı zamanda o web sitesinin adresi de denir. Örneğin bulunduğunuz bu sitenin domaini herturlu.org’dur. Bir web sitesine ulaşabilmeniz için o sitenin domainini internet tarayıcınızın (Internet Explorer, Firefox, Opera vb.) adres satırına yazar ve o siteye ulaşırsınız.
Aslında internet üzerinde web sitelerini barındıran her bilgisayarın IP numaraları mevcuttur ve sitelere ulaşabilmek için bu numaraları kullanırlar. Örneğin herturlu.org’un bulunduğu bilgisayarın IP numarası 64.22.106.234′dir. Fakat internet kullanıcılarının bu numaraları akıllarında tutmaları çok zor olacağından her sitenin bir domaini yani bir adresi vardır.
Web adresi nedir
Web sitesi, 21. yüzyılın döküman biçimidir. Geride bıraktığımız 500 yıl için kağıt, mürekkep, matbaa ne ise internet ve web siteleri de günümüz için odur.
Gündelik ofis işlerinde bilgisayarlarla çalışıyorsanız hergün birçok döküman yaratıyor ve kullanıyor olmalısınız. Web siteleri de birer bilgisayar dökümanı ya da dökümanlar topluluğu olarak adlandırılabilir. Farkları ise bizim günlük olarak kullandığımız bilgisayarlardan farklı türde bilgisayarlar üzerinde saklanmalarıdır. Bu bilgisayarların farkı üzerlerindeki dökümanlara daha fazla sayıda erişim sağlayabilmeleridir. Yani evdeki ya da işteki bilgisayarınız üç beş kişinin okuyabileceği bir kitapken web siteleri kütüphaneler gibi yüzlerce, binlerce, onbinlerce kişiye hizmet sunarlar. Tabii ki web siteleri alıştığımız kütüphanelerden farklı olarak milyonlarca kişiye hizmet verebilir.
Web siteleri, bahsettiğimiz bu dökümanları bir bilgisayar üzerinde hazırlayıp bunları çok sayıda kişiye hizmet verme özelliği olan bilgisayarlar üzerine yükleyerek yapılır
Web adreslerinin asıl amacı, herhangi bir şekilde kullanıldıklarında ilgili içerik veya uygulamanın bulunduğu IP adresine ulaşılabilmesidir.
{ Alan Adı Uzantıları ve Anlamları (Domain) ? }
Domain, Latince'den gelen bir terim; dominus = sahip
Alan adı (domain name), bir web sitesinin İnternet'teki adı ve adresidir. Bu adres olmadan bir İnternet kullanıcısı web sitesine sadece IP adresiyle ulaşabilir. Örneğin şu anda gezmekte olduğunuz sitenin alan adı "sultantasarim.com" 'dur. Alan adları IP adresi denilen, bilgisayarların (sunucuların/serverların) birbirini tanımasını sağlayan numara sisteminin daha basitleştirilmiş ve akılda kalması için kelimelerle ifade edilmiş halidir.
com Ticari amaçlı en üst seviye ve en çok tercih edilen alan adı uzantısıdır.
org Organizasyon anlamına gelen üst seviye ve çok tercih edilen alan adı uzantısıdır.
biz "Business", iş çevrelerini amaçlayan üst seviye jenerik alan adı uzantısıdır.
info "Information","bilgi" anlamına gelen üst seviye ve çok tercih edilen alan adı uzantılarından birisidir.
tv Küçük bir Pasifik adası olan "Tuvalu" için tahsis edilmiş üst seviye ülke alan adı uzantısıdır. .tv uzantısı Televizyon endüstrisi tarafından tercih edilmektedir.
ws "Western Samoa" için üst seviye ülke alan adı uzantısıdır. "Web Site" kelimesine karşılık gelen kısaltmaya uyduğu için çok tercih edilen popüler alan adı uzantılarından birisidir.
cc "Cocos (Keeling) Islands" için üst seviye ülke alan adı uzantısıdır. ".com" uzantısına alternatif olarak tercih edilen popüler bir alan adı uzantısıdır.
com.tr Ticari amaçlı Türkiye’de kullanılan alan adı uzantısıdır.( belge gerekli )
net.tr "Network" anlamına gelen, Türkiye’de kullanılan alan adı uzantısıdır.( belge gerekli )
org.tr Organizasyon anlamına gelen ve Türkiye’de kullanılan alan adı uzantısıdır.( belge gerekli )
biz.tr "Business", iş çevrelerini amaçlayan Türkiye’de kullanılan jenerik alan adı uzantısıdır.( belge gerekli )
info.tr "Information","bilgi" anlamına gelen Türkiye’de kullanılan alan adı uzantılarından birisidir( belge gerekli )
tv.tr Televizyon endüstrisi için kullanılan Türkiye’de kullanılan alan adı uzantısıdır. ( belge gerekli )
web.tr Belge gerekmeyen Türkiye’de kullanılan jenerik alan adı uzantısıdır.
gen.tr Belge gerekmeyen Türkiye’de kullanılan jenerik alan adı uzantısıdır.